Facebook zou ons ongelukkig maken; dat tonen verschillende onderzoeken aan. Mensen die vaak op Facebook zitten, zijn ervan overtuigd dat anderen gelukkiger zijn dan hen. Ze hebben geen leuke job in het buitenland zoals hun nicht. Ze hebben geen gelukkig huwelijk zoals die ene vriendin. Ze zijn niet naar een exotische bestemming op reis geweest zoals hun broer. Zo stelt de 25-jarige student Sociologie Koen Damhuis die nu ook een boek over het onderwerp geschreven heeft. Facebook zou ons vooral laten zien wat we niet bereikt hebben. Zelf zou ik zo ver niet durven gaan. Maar dat Facebook ook nadelen heeft, dat staat vast.
Winnaars en verliezers
Damhuis heeft het al gauw over meer dan Facebook alleen en legt de link met onze maatschappij waar er zo veel mogelijkheden zijn dat het eerder een vloek wordt in plaats van een zegen. We kunnen studeren wat we willen, gaan werken waar we willen, trouwen met wie we willen (of net helemaal niet)… De wereld ligt aan onze voeten en ons succes ligt in onze eigen handen. Zij die niet slagen, moeten bijgevolg wel iets verkeerd gedaan hebben. Zij zijn verliezers, losers. Facebook zou daar een weergave van zijn. We propaganderen ons succes aan de wereld: "Kijk eens wat een mooie kindjes ik heb. En wat een goed rapport hadden ze bij! Zijn wij nu geen gelukkig gezinnetje?" Ook ik maak me al eens schuldig aan de occasionele gezins- of vakantiefoto. Maar doe ik dat dan om reclame te maken voor mijn succes of om te bewijzen dat ik geen verliezer ben?
En wat met onze jeugd?
Ook Miss Mila, de bloggende thuisblijfmama met de vaak kritische pen, wees onlangs in haar post Facebook depressie op de goednieuwsshow die zich op Facebook afspeelt. Maar wat als je geen geld hebt om te reizen, op restaurant te gaan of wat als je kinderen geen geweldig rapport hebben? In your face! Zo zou Facebook veel volwassenen onzeker maken. Miss Mila stelt zich vervolgens heel terecht de vraag: Als het al zo'n effect heeft op volwassenen, welke invloed moet Facebook dan niet op onze jeugd hebben?
Op TEJO, de organisatie waar ik therapie geef aan die jeugd, kregen we enkele jaren geleden bezoek van Paul Verhaeghe. Een Gentse psycholoog en hoogleraar die veel schrijft en geschreven heeft over onze maatschappij. (Zijn boek Identiteit staat nog op mijn to read-lijstje trouwens.) Verhaeghe vertelde over het individualisme in onze samenleving. Je moet succesvol zijn, desnoods ten koste van de ander. Dat merk ik in het werkveld ook: vele jongeren zijn eenzaam en er rust een grote druk op hun schouders. Ze moeten het maken in een wereld waar het ieder voor zich is, waar je succes moet hebben en moet winnen (populair zijn).
Als je leeftijdsgenoten op Facebook geweldige foto's plaatsen, honderden vrienden hebben en al even veel vind-ik-leuks, dan krijg je al snel het gevoel dat die ander meer heeft, cooler is, mooier is, … Met andere woorden, dat jij een loser bent.
Het einde van Facebook?
Afgelopen vrijdag zat er een 15-jarige jongen bij mij in therapie. Hij wist me te vertellen dat zijn leeftijdsgenoten en hij steeds minder Facebooken. Het zou niet meer zo 'in' zijn. Misschien zijn de jongeren al dat cyberstoefen ook wel beu.
Waarom blijf ik het dan toch doen?
Dat er heel wat minpunten aan Facebook verbonden zijn, is geen nieuws. Waarom post ik dan nog steeds af en toe een leuke vakantiefoto of een foto van ons schattig ventje? Dat is heus niet omdat ik mijn geluk lekker in het gezicht van mijn familie en vrienden wil wrijven. Het antwoord is heel eenvoudig: omdat ik die dingen graag wil delen met de mensen die ik graag zie. Het is zoals het citaat dat McCandless in één van zijn boeken had aangeduid zegt: “Happiness only real when shared.” Mijn geluk is pas compleet als ik het met naaste vrienden en familie kan delen. Mijn Facebookaccount telt dan ook slechts vijftig 'vrienden' en ik deel mijn foto's enkel met een selectief groepje van 'goede vrienden'.
Naast al die nadelen mogen we dus het belangrijke voordeel van Facebook niet vergeten: het is een medium dat mensen met elkaar verbindt. Mits het met de juiste intenties gebruikt wordt, kan Facebook zeker en vast ook iets moois zijn.
Alhoewel, als dat een gelukkig en gezond leven is, dan is daar eigenlijk niets mis mee.
Het geheim voor een tevreden mens
Hoe kunnen we dan toch beroep blijven doen op Facebook, maar wel een einde brengen aan de gelukswedstrijd die er zich afspeelt? Volgens Damhuis ligt het antwoord in het verlagen van je verwachtingen. We moeten leren aanvaarden dat ons leven middelmatig is. Pas dan kunnen we tevreden zijn met wat we hebben en stoppen met er bovenuit te willen steken. Het zou nu eenmaal niet middelmatig noemen als het niet de norm was en een norm ontstaat als dit het geval is bij de meerderheid van de mensen. Maar ja, wie wil er nu een middelmatig leven?Alhoewel, als dat een gelukkig en gezond leven is, dan is daar eigenlijk niets mis mee.
